Cây mai vàng, một loài hoa đặc trưng của miền Nam Việt Nam, đã trở thành biểu tượng không thể thiếu trong những ngày Tết Nguyên Đán. Vào khoảng thời gian này, khắp các con đường, ngôi nhà đều tràn ngập sắc vàng rực rỡ của hoa mai. Đây là thời điểm mà các gia đình không chỉ trang trí nhà cửa mà còn gửi gắm những ước vọng tốt đẹp cho một năm mới an khang và thịnh vượng. Nhưng ít ai biết rằng vườn ươm mai vàng không chỉ đơn thuần là một loại hoa trang trí mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa và tinh thần sâu sắc.
Nguồn Gốc Của Hoa Mai Vàng
Hoa mai, hay còn gọi là hoàng mai, có tên khoa học là Ochna integerrima và tên tiếng Anh là Apricot Flowers. Cây thuộc họ Ochnaceae, là một trong những loài cây được ưa chuộng nhất trong dịp Tết Nguyên Đán ở Việt Nam. Cây mai chủ yếu phát triển ở các khu rừng Trường Sơn, Đồng bằng sông Cửu Long, cũng như một số tỉnh như Quảng Nam, Đà Nẵng và Khánh Hòa.
Theo các tài liệu lịch sử, hoa mai có nguồn gốc từ Trung Quốc, nơi hoa mai đã được yêu thích từ hơn 3000 năm trước. Trong cuốn “Trân hương bảo ngự” của tác giả Phí Cung Ấn thời Minh, ông đã nhắc đến hoa mai như một biểu tượng của vẻ đẹp và sự tinh tế. Ở Trung Quốc, hoa mai được xem như quốc hoa, không chỉ vì vẻ đẹp mà còn vì ý nghĩa sâu sắc của nó.
Ý Nghĩa Của Hoa Mai Vàng
Từ xa xưa, cây mai đã được coi là loài cây mang lại phú quý, may mắn. Ý nghĩa này thể hiện rõ nét qua sức sống bền bỉ của nó. Hoa mai thường nở vào mùa xuân, sau khi phải trải qua những tháng đông lạnh giá, gió tuyết khắc nghiệt. Điều này đã tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ về nghị lực và khả năng vượt qua khó khăn, thách thức trong cuộc sống.
Hoa mai không chỉ đơn thuần là một loài hoa mà còn là một biểu tượng của sự trường tồn và phát triển. Nhiều gia đình tin rằng nếu hoa mai nở vào ngày mùng 1 Tết, điều đó sẽ mang lại bình an và thịnh vượng cho họ trong suốt cả năm. Hình ảnh những bông mai vàng nở rực rỡ đầu xuân như một phép màu, mang đến hy vọng và tài lộc cho mọi người.
Đặc Điểm Của Cây Mai Trắng
Mai trắng (tên khoa học: Prunus mume Sieb. Et Zucc), thuộc họ hoa hồng (Rosaceae), là một loài cây mai vàng ở đâu đẹp nhất quý hiếm thường mọc ở những vùng núi cao, lạnh giá. Hoa mai trắng nở vào mùa xuân, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên Đán, với những bông hoa màu trắng muốt như tuyết, tạo nên một khung cảnh đẹp tuyệt vời. Ngoài giá trị thẩm mỹ, mai trắng còn được yêu thích vì dễ tạo thế và là một phần không thể thiếu trong các bộ sưu tập hoa chơi Tết.
Bộ Phận Dùng Làm Thuốc
Bộ phận được sử dụng trong y học là nụ hoa khô. Để thu hoạch, nụ hoa được hái vào mùa xuân khi cây vừa chớm ra hoa, sau đó phơi khô hoặc sấy khô và loại bỏ cuống. Nụ hoa có hình cầu, đường kính khoảng 0,5 – 0,65 cm, với bao hoa hình vảy màu nâu, cánh hoa màu trắng hoặc trắng ngà. Hoa có nhiều sợi nhị vàng và một nhuỵ hình trứng. Đặc biệt, nụ hoa có mùi thơm dễ chịu.
Thành Phần Hóa Học Và Tác Dụng
Mai trắng chứa tinh dầu với các thành phần chính như cineol, borneol, linalool, benzyl alcohol, farnesol, terpineol, và indol. Bên cạnh đó, nó còn chứa các chất khác như meratin, calycanthin, và caroten, có tác dụng kích thích bài tiết mật, ức chế một số loại vi khuẩn như Escherichia coli, Vibrio cholerae, Shigella, Salmonella, và Mycobacterium tuberculosis.
Theo Đông y, hoa mai trắng có vị ngọt, hơi chua, tính bình, sáp (săn), và tác dụng vào các kinh tâm và can. Các công dụng chính của mai trắng bao gồm khai vị, tán uất, sinh tân dịch, an thần, hoá đờm, và giải độc. Nó được dùng để chữa các chứng bệnh như thử nhiệt phiền khát (khát nước do nắng nóng), đầu mục bất thanh (váng đầu, mờ mắt), uất muộn tâm phiền (phiền muộn, khó chịu ở vùng tim), nhiệt đờm ủng trệ (đờm tắc), tràng nhạc, và nhọt độc. Liều dùng thông thường là từ 3 – 5g mỗi ngày, dùng ngoài thì dùng lượng vừa đủ.
====>> Xem thêm: Tìm hiểu thêm về địa điểm cung cấp mai vàng
Một Số Bài Thuốc Từ Mai Trắng
Chữa Ho Dai Dẳng: Sử dụng 5g hoa mai trắng, 10g khoản đông hoa, và 60g gạo tẻ. Nấu cháo, thêm một ít mật ong và chia làm nhiều lần ăn trong ngày.
Chữa Uất Muộn Tâm Phiền (phiền muộn, khó chịu vùng tim ngực): Dùng 3 – 5g hoa mai trắng và 10g thảo quyết minh. Hãm với nước sôi và uống.
Chữa Đầy Hơi, Trướng Bụng: Dùng 8g hoa mai trắng, 8g mộc hương, và 10g hương phụ. Sắc uống.
Chữa Đau Bụng Do Lạnh: Dùng 3 – 6g hoa mai trắng, tán bột và uống với rượu.
Chữa Viêm Họng Mạn Tính, Nhiệt Đờm Ủng Trệ: Sử dụng 6g hoa mai trắng, 5g hoa sơn chi, và 10g trà. Hãm với nước sôi và uống.
Chữa Thử Nhiệt Phiền Khát, Chán Ăn: Dùng 8g hoa mai trắng và 50g lá sen. Hãm với nước sôi và uống nhiều lần trong ngày.
Chữa Viêm Da, Lở Loét, Bỏng Nhẹ: Dùng 10g hoa mai trắng, ngâm trong 30ml dầu lạc hoặc dầu vừng 10 ngày. Dùng dầu để bôi lên vết tổn thương hai lần mỗi ngày.
Chữa Viêm Loét Môi Miệng: Dùng 5 – 7 bông hoa mai trắng tươi, giã nát, thêm một ít mật ong, trộn đều và bôi lên chỗ đau.
Chữa Nôn Mửa: Dùng 5g hoa mai trắng và 5ml nước cốt gừng tươi. Hãm hoa mai trắng với nước sôi, gạn lấy nước, thêm nước cốt gừng và uống.
